Normy dotyczące obuwia

Obuwie ochronne przeznaczone jest do ochrony stóp i nóg przed czynnikami zewnętrznymi mogącymi powodować uszkodzenia mechaniczne, chemicznymi, oparzenia lub przed działaniem ciepła, zimna i wilgoci. Obuwie najczęściej  chroni przed kilkoma rodzajami zagrożeń jednocześnie. Stopień ochrony zależy głównie od materiałów użytych do ich wykonania, konstrukcji obuwia i od ewentualnego wyposażenia w elementy dodatkowe takie jak: podnoski, wkładki antyprzebiciowe, ochrony śródstopia, ochrony kostki.

Obuwie nie posiadające cech ochronnych, a przeznaczone jedynie do stosowania w miejscu pracy ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne, higieniczne lub potrzebę ochrony własnego obuwia pracowników przed zniszczeniem lub zabrudzeniem, nie jest traktowane jako środek ochrony indywidualnej, a jedynie jako obuwie robocze.

Podział obuwia ochronnego

Obowiązujące normy dzielą obuwie ochronne wg różnych kryteriów.

Ze względu na konstrukcję można wyróżnić następujące typy obuwia:

  • półbuty
  • trzewiki
  • buty
  • buty do kolan
  • buty z przedłużoną cholewką

Ze względu na przeznaczenie obuwie ochronne można podzielić na:

  • obuwie chroniące przed czynnikami chemicznymi,
  • obuwie chroniące przed czynnikami biologicznymi,
  • obuwie chroniące przed czynnikami mechanicznymi,
  • obuwie chroniące przed czynnikami termicznymi,
  • obuwie chroniące przed porażeniem prądem elektrycznym,
  • obuwie chroniące przed czynnikami atmosferycznymi,
  • obuwie przeznaczone do stosowania w atmosferze zagrożonej wybuchem,
  • obuwie antystatyczne chroniące przed efektem ESD.

Ze względu na poziom zagrożeń, przed którymi obuwie powinno chronić został unormowany podział na:

  • Obuwie bezpieczne (S – „safety”) – posiada cechy ochronne łącznie z ochroną palców stopy za pomocą podnosków, których wytrzymałość jest badana przy uderzeniu z energią 200 J. Wymagania dotyczące obuwia bezpiecznego określa PN-EN ISO 20345. Zobacz zmiany wprowadzone przy aktualizacji normy do wersji 20345:2011.
  • Obuwie ochronne (P – „protective”) – posiada cechy ochronne łącznie z ochroną palców stopy za pomocą podnosków, których wytrzymałość jest badana przy uderzeniu z energią 100 J. Wymagania dotyczące obuwia ochronnego określa PN-EN ISO 20346.
  • Obuwie zawodowe (O– „occupational”) – posiada cechy ochronne przeznaczone do ochrony przed urazami, które mogą wystąpić w czasie wypadku w miejscach pracy. Przeznaczone jest do codziennego użytkowania tam gdzie nie jest wymagana ochrona palców stopy za pomocą podnosków. Wymagania dotyczące obuwia zawodowego określa PN-EN ISO 20347. Obuwie takie często jest określane jako obuwie robocze.

Znakowanie obuwia ochronnego

Każda para obuwia powinna być oznakowana w sposób czytelny i trwały przez ostemplowanie lub wytłoczenie odpowiednich symboli. Obuwie ochronne powinno być dostarczone wraz z instrukcją obsługi w języku polskim, zawierającą informacje na temat jego własności ochronnych, dostosowywania, używania, konserwacji i przechowywania.

Oznakowanie obuwia powinno zawierać:

  • rozmiar,
  • znak firmowy,
  • oznaczenie producenta,
  • datę produkcji – kwartał i rok,
  • kraj producenta,
  • numer odpowiedniej normy (EN 345, EN 346, EN 347),
  • oznakowanie symbolem odpowiedniej kategorii ochronnej zgodnie z poniższymi tabelami,
  • oznakowanie dodatkowymi symbolami w zależności od występowania dodatkowej właściwości ochronnej zgodnie z poniższymi tabelami.

W celu ułatwienia znakowania wyróżniono kategorie obuwia z najczęściej stosowaną kombinacją wymagań:

Kategorie obuwia bezpiecznego wg PN-EN ISO 20345

Kategoria Podnosek 200 J Odporność na przebicie Zabudowana pięta Odporność na oleje, benzynę i inne rozpuszczlniki organiczne Właściwości antyelektrostatyczne Absorbcja energii w części piętowej Przepuszczalność i absorbcja wody Wodoszczelność
SB X X
S1 X X X X X
S2 X X X X X X
S3 X X X X X X X
S4 X X X X X X
S5 X X X X X X X

Kategorie obuwia bezpiecznego wg PN-EN ISO 20346

Kategoria Podnosek 100 J Odporność na przebicie Zabudowana pięta Odporność na oleje, benzynę i inne rozpuszczlniki organiczne Właściwości antyelektrostatyczne Absorbcja energii w części piętowej Przepuszczalność i absorbcja wody Wodoszczelność
PB X X
P1 X X X X X
P2 X X X X X X
P3 X X X X X X X
P4 X X X X X X
P5 X X X X X X X

Kategorie obuwia zawodowego wg PN-EN ISO 20347

Podnosek Podnosek 100 J Odporność na przebicie Zabudowana pięta Odporność na oleje, benzynę i inne rozpuszczlniki organiczne Właściwości antyelektrostatyczne Absorbcja energii w części piętowej Przepuszczalność i absorbcja wody Wodoszczelność
OB X
O1 X X X X
O2 X X X X X
O3 X X X X X X
O4 X X X X X
O5 X X X X X X

Symbole do oznakowania dodatkowych właściwości obuwia:

Symbol Wymagania
P Odporność na przekłucie
A Obuwie antyelektrostatyczne
C Obuwie prądoprzewodzące
I Obuwie elektroizolacyjne
HI Izolacja spodu od ciepła
CI Izolacja spodu od zimna
E Obuwie absorbujące energię w części piętowej
WR/WP Odporność na wodę
WRU Przepuszczalność wody i absorpcja wody
HRO Odporność spodów na kontakt z gorącym podłożem
CR Odporność na przecięcie
M Ochrona śródstopia
AN Ochrona kostki
FO Odporność podeszew na olej napędowy
SRA Odporność na poślizg na podłożu ceramicznym pokrytym roztworem laurylosiarczanu sodu (SLS)
SRB Odporność na poślizg na podłożu ze stali pokrytym glicerolem
SRC Odporność na poślizg na obydwu w/w podłożach